YEREL YÖNETİMLER EVRENSEL BİLDİRGESİ
Bu Bildirge Uluslar arası Yerel Yönetimler Birliği (IULA)’ nın 23-26 Eylül 1985 tarihinde Rio de Janeiro’ da düzenlenen 27. Dünya Yerel Yönetimler Kongresi’nde kabul edilmiştir.
Yerel yönetimin, ulusal yapının ayrılmaz bir parçası olarak, yurttaşlara en yakın yönetim kademesi olduğunu ve bu nedenle, yurttaşların yaşama koşullarıyla ilgili kararların alınmasına katılmalarını sağlamak ve toplumsal gelişmenin hızlandırılması konusunda onların bilgi ve yeteneklerini seferber etmek bakımlarından en elverişli konumda bulunduğunu göz önünde tutarak;
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 21. maddesinde benimsenen, halkın iradesinin yönetim yetkisinin temelini oluşturduğuna ilişkin ilkeyi hatırlayarak;
Toplumsal ve Ekonomik gelişmeye ilişkin ulusal plan ve programların hazırlanmasına ve yürütülmesine toplumun bütün öğelerinin, gereğince etkin katılımını sağlamak için önlemler alınması gerektiğini de öngören 11 Aralık 1969 tarih ve 1542 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Kararıyla kabul edilen Sosyal İlerleme ve Gelişme Bildirgesi’ni akıldan çıkarmayarak;
Avrupa Konseyi’ni oluşturan 21 ulusal yönetimin, Haziran 1985’de Yerel Yönetim Sözleşmesi’ni kabul etmiş olduğunu dikkate alarak;
Yurttaşların kendilerini bağlı ve ona karşı sorumlu hissettikleri uyumlu bir topluluğun yaratılmasına yönelik koşulların en iyi yerel düzeyde sağlanabileceğini göz önünde tutarak;
Yerel Yönetimin güçlendirilmesini, daha etkili ve demokratik kamu politikaları sağlayarak ulusun bütününü güçlendirdiğini vurgulayarak;
Karar alma sorumluluğunun yerel yönetim bildirimlerine dağıtılmasının, merkezdeki tıkanmayı azalttığını ve yönetimin işleyişini hızlandırdığını, yeni kurumlara canlılık kazandırdığını ve mevcut hizmetlerin ve toplumsal olanakların korunup yaygınlaştırılması ihtimalini arttırdığını göz önünde tutarak;
Daha etkili bir demokratik süreci yaşama geçirme ve böylece halklarının refahını artırma çabalarında bütün ulusların yönelmesi gereken bir standart görevi görecek aşağıdaki Yerel Yönetim Bildirgesi’ni ilan eder; ve
IULA Genel Sekreteri’ne, dünyanın dört bir yanında Yerel Yönetim ilke ve uygulamasını sağlam bir biçimde yerleştirmek amacıyla, bu Bildirgeyi, Birleşmiş Milletler’ in politika oluşturucu organlarına sunma görevini verir.
Madde 1- Yerel Yönetime İlişkin Anayasal Temel
Yerel Yönetim ilkesi, ülkenin genel yönetim yapısı ile ilgili anayasada veya temel yasalarda yer almalıdır.
Madde 2- Yerel Yönetim Kavramı
1. Yerel yönetim, yerel yönetim birimlerinin kamuyla ilgili yerel işleri kendi sorumlulukları altında ve yerel halkın çıkarları doğrultusunda düzenleme ve yönetme hakkını ve ödevini dile getirir.
2. Bu hak, eşit ve genel oyla dönemsel olarak serbestçe seçilen bireyler ve temsili organlar tarafından kullanılmalı ve bunların temel yöneticileri bu esaslara göre seçilmeli veya seçilmiş organın katılımıyla atanmalıdır.
Madde 3- Yerel Yönetimin Kapsamı
1. Kamusal sorumluluklar, yerel yönetimin yurttaşa en yakın temel birimlerince kullanılmalıdır. Bunlar, her ülkedeki uygulama uyarınca, ara veya bölgesel düzeydeki birimler tarafından da kullanılabilir.
2. Yerel yönetim birimleri, bir başka makamın tekeline bırakılmamış veya yerel yönetimin yetki alanının özellikle dışında tutulmamış bulunan her alanda inisiyatif kullanma konusunda genel bir hakka sahiptir.
3. Yerel yönetimlerin temel sorumlulukları ve bu sorumlulukları değiştirmeye ilişkin usul işlemleri, anayasada veya yasada öngörülmelidir.
4. Yerel yönetim birimlerine verilen yetkiler kural olarak tam ve yerel yönetim birimlerine özgü olmalıdır. Merkezi veya bölgesel bir yönetim birimine, anayasa veya yasaca, sorumluluğu yerel yönetim birimleriyle paylaşılan sorunlara müdahale yetkisi verilmesi halinde, yerel yönetim birimlerinin, inisiyatif kullanma ve karar alma hakları korunmalıdır.
5. Merkezi veya bölgesel bir makamca kendilerine yetki ve görev aktarımı yapılması durumunda, yerel yönetim birimlerine, mevzuatın uygulanışını yerel koşullara uyarlama konusunda takdir yetkisi tanınmalıdır.
6. Yerel yönetim birimleri, öbür yönetim kademeleri tarafından yerel düzeyde etkiye sahip kararlar alınmasına makul ve etkin bir biçimde katılmalıdır.
Madde 4- Mevcut Yerel Yönetim Birimlerinin Korunması
1. Anayasanın veya ulusal hukukun yerel karar organlarının askıya alınmasına ya da varlığına son verilmesine veya yerel yönetim yetkililerinin geçici ya da sürekli görevden alınmasına olanak tanıması durumunda, bu işlem yasalarda önceden öngörülen usule uygun olarak yapılmalıdır. Bunların işleyişi, yasalarda öngörülecek kısa bir süre içinde eski durumuna kavuşturulmalıdır.
2. Yerel yönetim birimlerinin sınırlarında değişiklikler, ancak yasayla ve ilgili yerel topluluğa veya topluluklara danışıldıktan sonra ve yasanın izin verdiği hallerde referanduma da başvurularak yapılmalıdır.
Madde 5- Yerel Yönetim İçin Yeterli İdari Yapılar
1. Yerel yönetim birimleri, kendilerini yerel ihtiyaçlara uydurmak ve etkin bir yönetim sağlamak için kendi iç idari yapılarını belirleyebilmelidir.
2. Yerel yönetim personelinin istihdam koşulları ve eğitim olanakları, cazip mesleki olanaklar sağlayacak biçimde olmalıdır. Merkezi yönetim, yerel yönetimde, meslekte ilerleme ve liyakat sistemlerinin devreye sokulmasını özendirmeli ve kolaylaştırmalıdır.
Madde 6- Seçilmiş Yerel Temsilcilerin Görev Koşulları
1. Seçilmiş yerel temsilcilerin görev koşulları, bu kişilerin işlevlerinin serbestçe yerine getirilmesini güvence altına almalıdır.
2. Bu koşullar, özellikle, uygun ücret ve toplumsal refah olanaklarını sağlamalıdır.
3. Seçimle gelinen yerel görevin yerine getirilmesiyle bağdaşmaz sayılan görevler ve faaliyetler ancak yasayla belirlenmelidir.
Madde 7- Yerel Yönetim Birimlerinin Faaliyetlerinin Denetimi
1. Yerel yönetim birimlerinin denetimine ilişkin usuller ancak anayasayla veya yasayla oluşturulmalıdır.
2. Yerel yönetim birimlerinin denetlenmesi kural olarak sadece hukuka uygunluğu sağlamayı amaçlamalıdır.
Madde 8- Yerel Yönetim Birimlerinin Kaynakları
1. Yerel yönetimler, öbür yönetim kademelerinden ayrı, kendilerine özgü yeterli mali kaynaklara sahip ve yetkileri çerçevesinde bu gelir kaynaklarında serbestçe tasarrufa yetkili kılınmalıdır.
2.Yerel yönetim birimlerine kaynak tahsisi, bu birimlerin üstlendikleri görevlerle orantılı olmalıdır. Bu kaynaklar, kesintisiz kamu hizmetlerine ve yeterli mali planlamaya olanak verecek tarzda, düzenli ve sürekli bir nitelik taşımalıdır. Her yeni sorumluluk devri, o sorumluluğun yerine getirilmesi için gerekli mali kaynakların tahsisi ile birlikte gerçekleştirilmelidir.
3. Yerel yönetim birimlerinin mali kaynaklarının önemli bir bölümü, oranlarını yerel yönetim birimlerinin belirleyeceği yerel vergilerden, harç ve resimlerden kaynaklanmalıdır.
4. Yerel yönetim birimlerinin toplama yetkisine sahip olduğu veya kendisine tahsis edilmiş bir bölümünü aldığı vergiler, yerel yönetim birimlerinin sorumluluklarının üstesinden gelebilmelerini sağlamak açısından, yeterince genel ve esnek bir nitelik taşımalıdır.
5. Mali yönden daha zayıf yerel yönetim birimlerinin özerkliği, bir mali eşitleme sistemi aracılığı ile güçlendirilmelidir.
6. Yerel yönetim birimlerine, yeniden dağıtıma tabi kaynakların genel paylaştırımını yönlendiren kuralların oluşturulmasına uygun biçimde katılma hakkı açıkça tanınmalıdır.
7. Yerel yönetimlere, özgü projelerin veya hizmetlerin finansmanına tahsis edilen yardımlardan çok, genel yardımların sağlanması özendirilmelidir. Yardım sağlanması, yerel yönetim birimlerinin yetki alanları içinde izledikleri politikalara yersiz müdahalelere neden kılınamaz.
Madde 9- Yerel Yönetim Birlikleri
1. Yerel yönetimler, yetkilerini kullanmada, ortak çıkarlarının savunulması ve geliştirilmesi ve üyelerine belli hizmetler sağlamak için birlikler kurma yetkisine sahip kılınmalıdır.
2. Diğer yönetim kademeleri, yerel yönetimlerle ilgili yasal düzenlemeler konusunda yerel yönetim birliklerine danışmalıdırlar.
Madde 10- Uluslararası Bağlar
1. Yerel yönetim birimlerinin birlik kurma ve birliklere katılma hakkı, uluslararası bir yerel yönetimler birliğine katılma hakkını da kapsamalıdır.
2. Yerel yönetim birimleri, değişim ve işbirliği ve uluslararası anlayışın geliştirilmesi amacıyla, başka ülkelerdeki benzerleriyle ilişkiler kurma yetkisine de sahip kılınmalıdır.
Madde 11- Yerel Yönetimlerin Özerkliklerinin Yasal Yönden Korunması
Yerel yönetimler, özerkliğini korumak ve görevlerini belirleyen ve çıkarlarını koruyan yasalara uyulmasını sağlamak için yasal yollara başvurma hakkına sahip kılınmalıdır.
Rio de Janeiro, 25 Eylül 1985
Anasayfa 
Galeri 
Konu: YEREL YÖNETİMLER EVRENSEL BİLDİRGESİ 
Perş. Tem. 17, 2008 2:39 pm
